در آستانهی چهل سالگی انقلاب اسلامی، وظیفهی جوان مؤمن انقلابی چیست؟
چگونه میبایست در عرصههای مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایفای نقش کند؟
نسبت او با ساختارها و وضعیت موجود چیست؟ تماشاچی یا بازیگر؟ فعال یا
منفعل؟ منتقد یا حامی؟ تخریب یا ترمیم؟ اینها سؤالات مهمی است که به بخش
عمدهای از آنان، رهبر انقلاب در دیدار دانشجویی امسال خود پاسخ دادند. از
نظر ایشان اگرچه نباید نگاه نقادانه نسبت به کاستیها و ضعفها را فراموش کرد
اما اصل بر "سازندگی"و "کار کردن" در عرصههای مختلف استوار است. «من به
همهی آن هستههای فکری و عملیِ جهادی، فکری، فرهنگی در سرتاسر کشور
مرتّباً میگویم: هرکدام کار کنید؛ مستقل و بهقول میدان جنگ،
آتشبهاختیار.»(۱۳۹۶/۰۳/۱۷)
برای
همین، جوان مؤمن انقلابی، میبایست فعال و مصلح باشد، نه صرفا منتقد و
منفعل. بنابراین نیروهای مؤمن و انقلابی میبایست در کنش سیاسی- اجتماعی
خود مواردی را همواره در نظر بگیرند که برخی از مهمترین آنها بدین شرح
است:
احساس مسئولیت
نخستین
عامل برانگیزانندهی هر فرد، توجه دادن او به نقش و مسئولیتی است که
انتسابا یا اکتسابا به او محول شده است. برای به حاشیه راندن یک جامعه تنها
کافی است دشمن بیرونی یا عملکرد درونی، افراد آن جامعه را به این باور
برساند که عقیده، نظر و رفتارشان در زندگیشان بیاثر است، همین امر باعث
میشود که دلسوزی، تعهد و احساس مسئولیت در آن ملت از بین برود و جامعه از
پویایی و رشد باز بماند. در حالیکه «یک مبارزهای است، وجود دارد، تمام
نشده، ممکن است حالاحالاها هم تمام نشود، ادامه داشته باشد؛ در صفوف مقدّم
این مبارزه باید خودتان را احساس کنید و قرار بدهید.»(۱۳۹۶/۰۳/۱۷)
نقادانه، اما طبیبانه
جوان
آرمانگرا نباید نگاه نقادانه به مسائل را از دست بدهد، «نفْس این نگاه
نقّادانه را من صددرصد تأیید میکنم. این نگاه نقّادانه و دغدغهمند، از
دانشجو و محیط دانشگاه نباید گرفته بشود.»(۱۳۹۶/۰۳/۱۷)
اما در انتقاد هم باید توجه داشت که میان انتقاد جوان مؤمن انقلابی با
سایر جریانهای سیاسی تفاوت و تمایز مهمی وجود دارد و آن تمایز در هدف و
کارکرد انتقاد است. انتقاد جوان مؤمن، انتقاد برای ترمیم است نه تخریب، پس
به موضوعات نگاه "علاججویانه" دارد: «نوع برخورد با مشکلات درون نظام،
باید علاججویانه و طبیبانه باشد. طبیب، گاهی اوقات به مریض خودش هم ممکن
است تشر بزند، یک حرف تلخی هم بزند، امّا مقصودش معالجهی او است.»(۱۳۹۶/۰۳/۱۷)
ناامیدی ممنوع
در
فعالیتهای اجتماعی- سیاسی همواره برای انجام اصلاحات، موانع و
مقاومتهایی از سوی وضعیت موجود وجود دارد. این موانع حتی ممکن است گاهی به
شکست و عدم موفقیت کارها و فعالیتها بیانجامد، اما همهی این مشکلات هم
از جوان مؤمن انقلابی سلب مسئولیت نمیکند. علاوهبر این رهبر انقلاب
همواره بر حفظ امید و دوری کردن از یأس حاصل از شکست توصیه میکنند:
«مطلقاً بایستی اجازه ندهید که یأس و ناامیدی بر شما غالب بشود. اگر بنا
باشد که انسان از شکستها مأیوس بشود، ما صد بار باید در دوران مبارزه و صد
بار باید در جنگ هشتسالهی تحمیلی مأیوس میشدیم، عقبنشینی میکردیم... اگر
بنا بود انسان با شکست و با عقبنشینی مقطعی و مانند اینها مأیوس بشود که
هیچ چیز به سامان نمیرسید. نخیر! یأس بهخاطر ناکامیهای مقطعی و موقّت،
مطلقاً در زندگیتان راه نداشته باشد.»(۱۳۹۶/۰۳/۱۷)
تخاطب واقعی
از
مهمترین آفتهای عصر فعلی، بسنده کردن حضور در فضای مجازی است. جوانانی
که از مسئولیت خود مطلعاند، هدف را میشناسند، اما فعالیت و
نقشآفرینیشان تنها در فضای مجازی است. مسئلهای که باعث میشود، افراد از
فضای واقعی جامعه جدا شوند و تنها به حلقهها و گروههای همنظر خود توجه
کنند و آن را به تمام جامعه تعمیم دهند. اما «فضای مجازی چیز خوبی است،
فرصتی است امّا کافی نیست. بعضیها چسبیدهاند به فضای مجازی برای اینکه
پیامهایشان را برسانند، این فایده ندارد؛ تخاطب واقعی لازم است، میزگرد
لازم است، سخنرانی لازم است، نشریّه لازم است، بحثهای دونفره و سهنفره
لازم است.»(۱۳۹۶/۰۳/۱۷)
برای اثبات این ادعا، رهبر انقلاب خاطرهای از روش مواجههی با انحرافات
را ذکر کردند: «هر هفته من میرفتم مسجد دانشگاه تهران نماز و سخنرانی و
پاسخ به سؤالات؛ و دانشجوها جمع میشدند، سؤال میکردند، ابهام داشتند، حرف
میزدند، ما هم جواب میدادیم.»(۱۳۹۶/۰۳/۱۷)
از
مجموع اینهاست که میتوان تمامی توصیههای رهبر انقلاب را در راستای لزوم
ایفای نقش فعال و سازندهی جوان مؤمن و انقلابی، و چگونگی انجام آن دانست.
در حقیقت ایشان با توضیح فضای واقعی و مقدمات لازم برای پیروزی گفتمان
انقلاب اسلامی، محیطی را ترسیم میکنند که جوان مؤمن انقلابی در آن نباید
تماشاچی باشد.